De vier apostolische constituties van het Tweede Vaticaans Concilie stonden centraal tijdens een symposium dat op 12 oktober 2012 in Utrecht werd gehouden. Vier sprekers gingen in op elk van de vier constituties, die de belangrijkste documenten van het concilie vormen.
Discussies of vragen over de vier bijdragen waren er niet. Een poging van de voorzitter om interactie tussen zaal en sprekers op gang te brengen werd gesmoord in het zwijgen van het publiek. Was men geïntimideerd door de aanwezigheid – in vol ornaat – van vrijwel het volledige Nederlandse episcopaat? Het lijkt er meer op dat men het symposium al lang genoeg en vooral de stoelen al hard genoeg vond.
Tijdens de lunch stonden de bisschoppen trouwens gewoon in de rij voor de broodjes en waren ze voor iedereen aanspreekbaar. Het gaat misschien wel iets te ver om hier een nieuwe vorm van gezagsuitoefening in te zien, maar de afstandelijke kerkvorst die mijlenver boven de leek stond is toch echt wel verleden tijd: de gevolgen van het Tweede Vaticaans Concilie zichtbaar tijdens een lopend buffet.
Misschien heeft het zwijgen nog wel een diepere oorzaak. Er is al zo veel gediscussieerd over het concilie. Was het concilie nu een breuk met het verleden of niet? Is na het concilie de klok teruggedraaid of zijn de hervormingen te snel doorgevoerd? Moet de Kerk zich niet meer aanpassen aan de moderne tijd of heeft ze zich juist al te veel aangepast?
Wat er nu precies staat in de documenten van het concilie raakte langzamerhand op de achtergrond. En dat niet alleen. Tijdens het symposium bleek ook dat het belangrijk is om te weten hoe de documenten zijn ontstaan en hoe ze later zijn ontvangen. Een van de sprekers, prof. Rikhof, vatte het zo samen: “We zijn nog lang niet klaar met het begrijpen van de diepte van Vaticanum II”.
De vier bijdragen aan het symposium zullen verschijnen in Kerkelijke Documentatie van het Secretariaat van de Rooms-Katholieke Kerkprovincie in Nederland